› Home › Archief Webbeheer_NFW

Optimalisatie Kruidenrijk grasland

Kruidenrijk grasland is een belangrijke beheermaatregel in het weidevogelbeheer. Kruiden trekken insecten aan en door de gevarieerde open vegetatiestructuur kunnen weidevogelkuikens efficiënt foerageren naar insecten. Het ene kruidenrijke perceel is echter het andere niet. In de praktijk zijn er grote verschillen in de kwaliteit van het kruidenrijk grasland. Terwijl het ene perceel vol met kruiden staat wordt het andere perceel gedomineerd door grassen, terwijl ze allemaal, vaak al meerdere jaren, het ANLb pakket kruidenrijk grasland hebben.

In het project optimalisatie kruidenrijk grasland wordt door Hogeschool van Hall Larenstein in samenwerking met de collectieven en het Louis Bolk Instituut, onderzoek gedaan naar goed ontwikkeld en matig/slecht ontwikkeld kruidenrijk grasland. Doel van het project is om zicht te krijgen op aan welke knoppen je als boer/beheerder kunt draaien om de kwaliteit van het kruidenrijk grasland te verbeteren.

Hierbij zijn in 4 regio’s op kleigrond in Friesland zowel goed ontwikkelde (n=12) als slecht/matig ontwikkelde kruidenrijke ANLb percelen (n=12) geselecteerd. Ter vergelijking zijn kruidenrijke percelen van terreinbeherende organisaties (SNL) (n=12) en regulier beheerde percelen meegenomen in het onderzoek (n=12).

	Goed ontwikkeld SNL	Goed ontwikkeld ANLb	Slecht ontwikkeld ANLB	Regulier
# plantensoorten	23	20	15	8
# kruidensoorten	12	10	6	3
Kruidenbedekking (%)	28,9	19,8	5,9	2,3
Drogestofopbrengst (1e snede- 15 juni)	3,3	3,7	5	–

In maart 2022 is op de percelen onderzoek gedaan naar de chemische, biologische en fysische eigenschappen van de bodem. Hierbij zijn metingen gedaan aan o.a. nutriënten, pH, bodemvocht, grondwater, regenwormen, schimmels en nematoden. In de maanden mei en juni zijn gedurende 3 meetrondes metingen gedaan aan de hoeveelheid insecten, de dichtheid van de vegetatie en de botanische samenstelling van het perceel. Om verschillen tussen percelen te kunnen verklaren is het de geschiedenis en het beheer van het perceel in kaart gebracht (Bemesting, leeftijd grasland, aantal jaren in kruidenrijk beheer, maai- en beweidingsbeheer).

Daarnaast zijn er verspreid door Friesland verschillende demo’s aangelegd om te experimenteren met het aanleggen en verbeteren van de kwaliteit van kruidenrijk grasland. Zo zijn er demo’s aangelegd waar geëxperimenteerd wordt met andere vormen van maaibeheer en het verbeteren van kruidenrijk grasland door het inbrengen van zaden vanuit kruidenrijk maaisel.

De verzamelde informatie wordt uitgewerkt tot een weidevogelwijzer. Door het ontwikkelen van een weidvogelwijzer kunnen boeren en agrarisch collectieven de kwaliteit van kruidenrijk grasland voor weidevogels en bedrijfsvoering beoordelen en de kansen voor verbetering in beeld brengen. De volgende aspecten worden hierin meegenomen:

• Vanuit de adulte weidevogel: voedsel (aanbod en bereikbaarheid)
• Vanuit het weidevogelkuiken: voedsel (aanbod en bereikbaarheid) en dekking
• Vanuit de boer: beheer, inpasbaarheid en voederkwaliteit

---

Contactpersoon NFW: Evie van der Velde | E evdvelde@noardlikefryskewalden.nl

Financiering

Blijvend Grasland

Steeds meer boeren willen werken aan een duurzamere landbouw en zoeken naar mogelijkheden die zowel economisch als ecologisch positief bijdragen. Veel van deze boeren lopen tegen vragen aan. Wat is er al, wat werkt al, waar is vraag naar, wat levert het op, wat zijn barrières?

Ook in Fryslân en Overijssel is dit actueel. De FMF (Friese Milieu Federatie), NMO (Natuur en Milieu Overijssel) en LLF (Living Lab Fryslân) zijn betrokken bij uiteenlopende vraagstukken die actueel zijn in de landbouw. Zo is onlangs vanuit LLF de Landbouwadviespool (LAP) opgericht waar boeren terecht kunnen voor individueel advies over de verduurzaming van hun bedrijf. De beide Federaties werken daarnaast in verschillende initiatieven samen met boeren om te komen tot een circulaire, grondgebonden, natuurinclusieve landbouw.

In dit project werken 4 groepen boeren samen met de FMF, NMO en LLF en samen met de vereniging Noardlike Fryske Wâlden en andere gebiedspartners aan de verduurzaming van hun bedrijfsvoering. Daarbij is een belangrijke focus, in lijn van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB), op het leveren en gewaardeerd krijgen van ecosysteemdiensten. In dit initiatief ligt de focus op koolstofvastlegging in de bodem.

De boeren willen leren hoe hun bedrijf meer natuurinclusief te maken door hun graslanden zoveel mogelijk met rust te laten en niet intensief te bewerken. Voor koolstofvastlegging in grasland is in 2021 een methodiek vastgesteld door de onafhankelijke autoriteit de Stichting de Nationale Koolstofmarkt, de methode Blijvend Grasland. Deze Stichting komt voort uit de Green Deal Nationale Koolstofmarkt en is opgericht in 2019. Boeren hebben interesse getoond voor deze methode maar ervaren tegelijkertijd drempels om er echt mee aan de slag te gaan. Het is nieuw en er zijn nog geen praktijkvoorbeelden. In dit project gaan we samen aan de slag om te leren wat de methode inhoudt, vertalen we de methode naar de praktijk van het boerenbedrijf, maken we een concreet plan om tot uitvoering te komen en doen we eerste ervaringen op met toepassing ervan. De leerervaringen worden in en buiten de groepen gedeeld.

Er zullen een aantal agrariërs uit verschillende regio’s (4) in de provincie Fryslân en Overijssel gaan deelnemen aan dit project ( 4 x 10 a 15 boeren per regio), in een gebiedsgerichte opzet en aanpak. Er is in Fryslân voor gekozen een project op te zetten met 2 groepen, een groep op kleigrond een een groep op zandgrond in de Noardlike Fryske Wâlden. Het open kleilandschap rondom Kollum en het coulisselandschap ten zuiden van Buitenpost.

Er worden voor het project nog deelnemers gezocht. Bekijk ook het nieuwsbericht hierover.

Contactpersoon NFW: Jelle Pilat, themacoördinator M: 06 – 4038 3350 E: jpilat@noardlikefryskewalden.nl

Netwerk Praktijkbedrijven

Voor het netwerk praktijkbedrijven is Jelle Pilat bedrijfsbegeleider bij 4 ambassadeursbedrijven om met behulp van de Kringloopwijzer stikstof- en methaanuitstoot terug te dringen. Dit doen we door te kijken naar de praktijksituatie van het bedrijf en door middel van bedrijfsgesprekken een verdere reductie te kunnen behalen. De ambassadeursbedrijven krijgen via de begeleiders informatie over de ervaringen die worden opgedaan bij de demonstratie- en onderzoeksbedrijven in het project. Binnen het project willen we in 2024 een reductie van 20% tot 30% behalen ten opzichte van de resultaten uit 2020. Dit gaan we realiseren bij de demonstratiebedrijven uit het project. Op de onderzoeksbedrijven worden nog niet bewezen methoden bemonsterd en gemeten. De nieuwe inzichten die uit het project worden opgedaan kunnen potentieel weer als maatregel worden toegepast om verdere reducties te kunnen realiseren. Nieuws vanuit dit netwerk gaan we ook delen in onze nieuwsbrief.

Meer informatie over het project, en ook praktische tips en maatregelen zijn te vinden op: https://www.netwerkpraktijkbedrijven.nl/

Contactpersoon NFW: Jelle Pilat, themacoördinator M: 06 – 4038 3350 E: jpilat@nfw.bm

Financiering
Het project ‘Netwerk Praktijkbedrijven’ is een initiatief van LTO Noord en Wageningen University & Research.
De financiering is afkomstig van het ministerie van LNV. Het project maakt deel uit van de programmatische aanpak ‘Integraal Aanpakken’ als onderdeel van het LNV-Klimaatbeleid.

 

 

 

 

Netwerk Praktijkbedrijven maakt deel uit van

Herstel Agrarisch Cultuurlandschap

Binnen dit project werken de zeven Friese agrarische collectieven samen met Landschapsbeheer Friesland aan het herstel van boeren erven. Met dit project wordt de regionale diversiteit versterkt, cultuurhistorische waarden duurzaam geborgen en de biodiversiteit vergroot.

Doel: Herstellen van het agrarisch cultuurlandschap rond boeren erven
Doorlooptijd: 1 september 2019 t/m 31 december 2022
Contactpersoon NFW: Evie van der Velde, themacoördinator M: 06 57905431 E: evdvelde@nfw.bm

Kijk voor meer informatie op de website van Landschapsbeheer Friesland.

Financiering
Het project wordt gefinancierd uit het Programma voor Plattelandsontwikkeling (POP3), uit ELFPO, Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling: Europa investeert in zijn platteland en door de Provincie Fryslân.

Het EFFECT-project

Vereniging Noardlike Fryske Wâlden is samenwerkingspartner binnen het 4-jarige Europese project EFFECT en werkt mee aan een onderzoek naar de mogelijkheden voor nieuwe contracten voor weidevogelbeheer.

Enquête weidevogelbeheer
Eén onderzoek richt zich op het weidevogelbeheer. Hiervoor wordt een enquête uitgezet bij een groot aantal weidevogelbeheerders in Friesland waarbij zij de keuze krijgen tussen verschillende contracten waarbij de huidige vergoeding, met de huidige beheerpraktijken en controlesystemen, als basis dienen. Op basis van de keuzes van de beheerders kunnen de onderzoekers iets afleiden over de voorkeuren voor verschillende contractspecificaties en bij uitbreiding over de haalbaarheid en wenselijkheid van bepaalde contractinnovaties. Zo kan bijvoorbeeld worden onderzocht onder welke voorwaarden (van bijv. controle, risicobeperking, vergoeding) een vergoeding op basis van resultaat (aantal nesten) in plaats van beheerpraktijken aantrekkelijk is voor beheerders.

De enquête wordt online opgezet (of gedeeltelijk online, gedeeltelijk fysiek) en zal een deel algemene vragen bevatten en een deel waarbij de beheerder telkens de keuze krijgt tussen 2 (fictieve) contracten. Alle informatie zal geanonimiseerd opgeslagen en verwerkt worden.

Doel: Het ontwikkelen en testen van innovatieve contracten voor agrarisch natuurbeheer en de beloning van milieu goederen.
Doorlooptijd: 2020 – 2023
Contactpersoon NFW: Evie van der Velde, themacoördinator M: 06 57905431 E: evdvelde@nfw.bm

Kijk voor meer informatie op www.project-effect.eu

Meer uit Mest, Minder CO2

In dit project is een integraal instrument, een masterclasstraject, ontwikkeld en getoetst met een grote groep agrarische ondernemers. Op basis daarvan is het instrument verder aangescherpt zodat het breder en ook voor andere groepen agrarische ondernemers kon worden ingezet.

De behoefte bestond uit kennisopbouw op het gebied van:

• bodem en bemesting
• biologie, techniek en digestaat
• businesscase, milieueffect, wetgeving en omgeving
• kunstmestvrij boeren

Er werd gewerkt met koplopers uit Friesland die al met vergisting en mineralenbenutting aan de slag waren. In de Masterclass brachten diverse experts kennis in, werden een aantal operationele vergisters bezocht en werden bodem(biologie) en gasopbrengsten vergeleken van veehouders met een vergelijkbare bedrijfsvoering.

Bekijk voor meer informatie het Informatieblad, waarin verwezen wordt naar onderstaande businesscase:

 

Doel: Melkveehouders die nadenken over verlaging van hun CO2-footprint, mineralenmanagement en monomestvergisting ondersteunen in hun proces om te komen tot een degelijke strategische (investerings)afweging voor hun bedrijf.
Doorlooptijd: 01-08-2018 t/m 31-12-2021
Contactpersoon NFW: Jelle Pilat, themacoördinator M: 06 – 4038 3350 E: jpilat@nfw.bm

Dit project is een samenwerkingsverband tussen Provincie Friesland, LTO Noord, Van Hall Larenstein en Vereniging Noardlike Fryske Wâlden.  Dit project wordt mede mogelijk gemaakt door het Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling: “Europa investeert in zijn platteland”.

 

Natuer mei de Mienskip

Vanuit het Kollektivenberied Fryslân en op basis van de NFW activiteiten op het gebied van Particulier Natuurbeheer, is NFW partner in het programma Natuer mei de Mienskip. Onder deze naam werken 11 organisaties samen aan het realiseren van het Natuur Netwerk Nederland. Nieuw in deze aanpak is dat de eindbeheerder/grondeigenaar centraal staat.

Hiervoor wordt in het gebied rondom de Burgumer Mar en de Leijen een proef gedaan. De praktijkervaringen in het gebied en de bedrijfsvoering vormen daarbij het uitgangspunt. Op dit moment vinden verschillende keukentafelgesprekken en kleine bijeenkomsten plaats. Zodra het over een specifiek gebied gaat, worden de betrokken grondeigenaren hierover persoonlijk geïnformeerd. Kijk voor meer informatie op www.natuermeidemienskip.nl.

Doel: Een groen Fryslân, waar het goed gaat met de biodiversiteit en waar het goed boeren is.
Doorlooptijd: 2019 t/m 2027
Contactpersoon NFW: Wout van Vulpen E wvvulpen@nfw.bm

Leer meer over beheer coulisselandschap tijdens veldexcursies

Het eeuwenoude coulisselandschap met elzensingels en houtwallen van Nationaal Landschap Noardlike Fryske Wâlden is vrijwel intact gebleven. Boeren en particulieren onderhouden dit bijzondere landschap. Dat maakt het uniek in heel Europa. Vereniging Noardlike Fryske Wâlden organiseert in september voor iedereen die meer over het beheer van dit bijzondere landschap wil weten een aantal veldexcursies. De excursies vinden op verschillende plaatsen en in de middag of avond plaats. Per excursie staat een onderdeel van het landschap centraal. Iedereen is van harte welkom en deelname is gratis. Aanmelden is verplicht.                                                                                    

Gerrit Tuinstra van Landschapsbeheer Friesland geeft tijdens de veldexcursies uitleg over de juiste beheermethode van elzensingels, houtwallen, poelen en pingo’s en het belang van deze landschapselementen voor de biodiversiteit. Ook vertelt hij hoe de leden van de Noardlike Fryske Wâlden (NFW) met het onderhoud van het landschap een bijdrage leveren aan het in stand houden en verbeteren van de rijke biodiversiteit in het coulisselandschap.

Veldexcursies coulisselandschap

• Dinsdag 8 september van 14.00 tot 16.00 uur over Elzensingels bij Mts. N.K. en T. de Vries-Bosma, Foarwei 48, 9294 KE Oudwoude
• Donderdag 10 september van 19.00 tot 21.00 uur over Houtwallen bij Fam. de Jong, Malewei 1, 9261 XP Eastermar
• Dinsdag 15 september van 19.00 tot 21.00 uur over Houtwallen bij Mts. Th.J. Wijmenga en L. Wijmenga-de Groot, Easterein 13, 9263 PA Garyp
• Donderdag 17 september van 14.00 tot 16.00 uur over Poelen en pingo’s bij Het Hooihuis, Rykswei 4, 9288 CB Kootstertille
• Maandag 21 september van 14.00 tot 16.00 uur over Elzensingels bij VOF Hiemstra, Doniawei 106, 9104 GP Damwâld
• Woensdag 23 september over Elzensingels van 14.00 tot 16.00 uur bij Mts. Mulder, Kommisjewei 95, 9217 RM Nijega

Aanmelden

Iedereen is van harte welkom. Trek wel stevige schoenen aan! Deelname is gratis en aanmelden is vanwege de Coronamaatregelen verplicht. Dit kan via e-mail info@nfw.bm of telefonisch tussen 09:00 en 12:00 uur via tel. 0511 – 745200. Per excursie is er plek voor maximaal 20 deelnemers.

Water vasthouden op hogere zandgronden

NFW voert in samenwerking met adviesbureau Aequator Groen en Ruimte onderzoek uit naar het vasthouden van water op hogere zandgronden. Dit project is het vervolg op het project Blauwe Diensten. Doel van het project is om in de winterperiode regenwater vast te houden met stuwen en/of bochten op duikers. Met water in het voorjaar vast te houden kan de grondwaterstand worden verhoogd waarmee verdroging wordt tegengegaan. Dit zorgt ook voor extra waterbuffering tijdens piekmomenten.

De provincie Fryslân financiert het project. Aequator biedt expertise op het gebied van bodem en hydrologie. NFW voert samen met studenten van hogeschool Van Hall Larenstein de monitoring van de sloot- en grondwaterstanden uit. In 2019 is een nulmeting uitgevoerd. Deze data is vergeleken met de data van 2020. Op basis hiervan is een rapport opgesteld en heeft de provincie begin 2021 opnieuw budget beschikbaar gesteld voor vervolgonderzoek.

Doel: Tegengaan van verdroging en wateroverlast tijdens piekmomenten. Ook mogelijke indirecte effecten op grasproductie.
Doorlooptijd: 2018 t/m 2020 en in 2021 is een vervolgtraject gestart.
Contactpersoon NFW: Jelle Pilat, themacoördinator M: 06 – 4038 3350 E: jpilat@nfw.bm

Praktijkproef water vasthouden zandgronden afgerond

Op 30 juni hebben de studentes Ilse Ubels en Esther Geertsma van hogeschool Van Hall Larenstein de resultaten van de praktijkproef met de grondwaterstanden op de hogere zangronden in Twijzel en omstreken gepresenteerd. Zij hebben grondwatermetingen uitgevoerd bij de peilbuizen op het terrein van Jappie Hooisma en Berend van der Wal.

• Bekijk de afstudeerpresentatie hier: Afstudeerpresentatie Esther Geertsma en Ilse Ubels

 

Het afstudeerproject was onderdeel van de opleiding Milieukunde aan Hogeschool van Hall Larenstein.
Meer informatie hierover leest u op:
Facebookpagina Milieukunde
Opleidingspagina Milieukunde

Color Circle

Het project Color Circle is bedoeld om de circulaire economie te stimuleren. Binnen Europa zien we dat hier verschillend invulling aan wordt gegeven en dat er veel van elkaar kan worden geleerd. Het project is bedoeld om ervaringen met elkaar te delen en hier duidelijk mee te communiceren. Het Fjildlab is een uniek programma waarbij invulling wordt gegeven aan de biobased economie en circulariteit. Vandaar dat het Fjildlab zeer interessant is voor de Color Circle projectpartners. In het project wordt met zes partners uit vijf verschillende landen gewerkt aan het project. Het Color Circle project wordt gefinancierd door EU-Interreg.  De partners komen uit Nederland, Spanje, Frankrijk, Roemenië en Tsjechië.

Doel: stimuleren circulaire economie
Doorlooptijd: 2019 tot heden
Contactpersoon NFW: Jelle Pilat, themacoördinator M: 06 – 4038 3350 E: jpilat@nfw.bm