Van de voorzitter: Samen zoeken naar oplossingen
We blikken terug op een mooie en vruchtbare ledenbijeenkomst. Donderdag 21 juli spraken we met onze leden over de stikstofproblematiek, maar vooral ook over oplossingen (van een breder vraagstuk dan alleen stikstof). Hoe kunnen we daar als boeren en particulieren in het gebied van de Noardlike Fryske Wâlden aan bijdragen?
Zo’n 30 jaar geleden gebeurde er in dit gebied al iets vergelijkbaars. De ammoniakrichtlijn werd ingesteld en houtwallen waren vanaf dat moment een bedreiging voor de agrarische bedrijfsontwikkeling. Het voelde voor boeren oneerlijk maar ze gingen omdenken en kwamen zelf met oplossingen. Agrarisch Natuur Verenigingen (ANV) werden opgericht en naast dat de boeren het beheer van de landschapselementen in een afspraak met de overheid vastlegden werd de mineralenbalans geïntroduceerd als managementinstrument om efficiënter met stikstof om te gaan. De houtwallen bleven in stand en werden gewaardeerd. Nu hebben we weer zo’n moment dat oproept om te omdenken, net als 30 jaar terug.
Zo’n vijf weken geleden kwam het omstreden kaartje van minister van der Wal naar buiten als onderdeel van haar beleidsbrief aan de Tweede Kamer. Een brief die veel stof doet opwaaien over de al in 2021 ingevoerde stikstofwet die een grote invloed heeft op de activiteiten in de agrarische sector. Vereniging Noardlike Fryske Wâlden is geen belangenbehartiger maar heeft wel een duidelijke missie die uitgaat van een gebiedsgerichte aanpak; “Streven naar een gebiedsgerichte vitale landbouw, midden in ‘e mienskip, die vervlochten is met het cultuurhistorische landschap met bijbehorende natuurwaarden”.
Vanuit die missie kunnen de leden van NFW een grote bijdrage leveren, alleen die bijdrage moet wel voorzien worden van een goed verdienmodel. Door middel van een gebiedsofferte kan een plan aangeboden worden waarin goed onderbouwd wordt welke bijdragen de ondernemers in het gebied kunnen leveren en tegen welke vergoeding dat haalbaar is.
We gaan omdenken
Wat kunnen we dan aanbieden? De gebiedsofferte kunnen we koppelen aan de thema’s van het Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG): Stikstof, Natuur, Landschap & Biodiversiteit, Water, en Klimaat. We denken bij de onderdelen na over verdienmodellen en proberen uit te rekenen wat het moet opleveren. We gaan omdenken. Wat kunnen we bijdragen? Hoe gaan we dat doen? Maar ook: wat dragen ondernemers nu al bij?
Tijdens de bijeenkomst werden in groepjes discussievragen behandeld en uitkomsten met elkaar gedeeld. Het was goed om te horen dat de aanwezigen positief staan in het aanbieden van een gebiedsofferte. Wel leven er vragen; wat als er niet akkoord wordt gegaan met de offerte? Daarnaast moet er voldoende vergoeding voor de geleverde diensten tegenover staan, voor langere termijn. Ook moet met inflatie en indexering rekening gehouden worden en kan energie als thema worden toegevoegd. Maar op de vraag wat we kunnen bijdragen moeten we toch ook echt bij ons zelf beginnen. Kijken wat we zelf al/of kunnen doen. Er zijn tal van ideeën genoemd: onderhouden van het landschap, stimuleren boerenlandvogelstand, waterpeil verhogen, CO2 vastleggen in grond en houtwallen, meer klaver en kruiden in het land, mest uitrijden op het moment dat de bodem er geschikt voor is. Maar ook innovatie in staltype, mono-vergisting en gescheiden mestsystemen zijn mogelijkheden die genoemd worden.
‘’Er is behoefte aan waardering, erkenning en voldoende financiering’’
Om dit uit te kunnen voeren is er behoefte aan waardering, erkenning en voldoende financiering. Maar ook duidelijkheid, perspectief en een structurele aanpak voor langere termijn. Van de overheid wordt vertrouwen gevraagd en het stimuleren van oplossingen in plaats van ze te belemmeren. Daarnaast is er behoefte aan ruimte in regelgeving. Een klimaatkalender, met de natuur en de seizoenen in plaats van harde kalenderdata als basis. Ook betrokkenheid van de samenleving is nodig. Bewustwording en het kennisniveau van de burger is iets waar we aan kunnen en moeten werken.
Gebied met talloze mogelijkheden – we zijn er trots op
De toekomst van het werkgebied ziet men over het algemeen positief. Wel hangt het af van het financiële plaatje. Het blijft een strijd om eerlijke vergoedingen te krijgen. Maar het blijft een gebied met talloze mogelijkheden. Een gebied om trots op te zijn. Op het kleinschalige landschap met koeien. Het open gebied met de akker- en weidevogels. Op de biodiversiteit en de gezonde en eerlijke producten. En ook trots op het feit dat we al 30 jaar bezig zijn met de instandhouding van dit landschap. Ja, samen zijn we trots om hier te wonen en te werken. Het maakt het nog mooier als onze geleverde diensten worden gewaardeerd.
Hoe nu verder? Onze leden hebben recht op perspectief. Het bestuur van NFW wil dat in samenwerking met de provincie en het Rijk ontwikkelen. Als eerste stap wilden we weten of leden bereid zijn mee te denken in oplossingen. En dat is gebleken, een mooie gevarieerde groep leden gaf ons input en daarmee ook de steun om hiermee door te gaan. Het bestuur neemt de opbrengst van de avond mee voor verdere uitwerking van de gebiedsofferte. Dat is de route, zo doen we dat als vereniging van en voor de leden. We gaan laten zien waar we goed in zijn en zijn trots op de agrarische variatie in de Noardlike Fryske Wâlden.
Albert van der Ploeg
Voorzitter vereniging Noardlike Fryske Wâlden
Naar nieuwsoverzicht